Sıyırma Kazısı

Bu dokümanda, Civil 3D’de sıyırma kazısının nasıl yapıldığını anlatacağım.

“ConditionalCutorFill” isimli tip kesit parçasını kullanarak sadece dolgu olan kısımlarda sıyırma kazısı yapabilirsiniz.

Koridor tasarımı için kullanılacak olan tip kesitte önce yol katmanlarımızı yerleştirin. Örnek çizimde platform, bordür ve yaya yolu kullandım. Kazı ve dolguda tek eğimle arazi ile buluşma olacak.



Arazi ile buluşma parçasını koymadan önce her iki tarafa hem kazı hem de dolgu için ConditionalCutorFill yerleştirmek gerekiyor. Kazı için parametreleri aşağıdaki gibi olabilir. Minimum kazı yüksekliği 0.000m, maximum 9999.000m olduğunda, tüm kazılar için tek bir koşul verilecek anlamına gelir.



Parçayı tip kesitin solundaki son parçanın ucuna yerleştirin.



Şimdi ConditionalCutorFill’in ucuna kazı için tek eğim verebileceğiniz bir arazi buluşma parçası yerleştirelim. Bu örnekte “BasicSideSlopeCutDitch” kullanacağız. Kazı eğimini “Cut Slope” kısmında girin. “Fill Slope” olduğu gibi kalabilir. “Foreslope Width”, “Bottom Width” ve “Backslope Width” parametrelerini “0” yapın, aksi halde kazıda hendek uygulaması yapılır. Parçayı ConditionalCutorFill’in ucuna yerleştirin.



Şimdi dolgu için aşağıdaki parametrelerle yaya yolunun ucuna ConditionalCutorFill yerleştirelim.



Dolguda da kazıda olduğu gibi tek eğimle arazi ile buluşma yapacağız. Yine “BasicSideSlopeCutDitch” parçasını kullanarak “Fill Slope” parametresinde dolgu eğimini verin. Tip kesit aşağıdaki gibi gözükecektir.



Şimdi dolguda sıyırma kazısı yapmayı sağlayacak olan “Stripping Pavement” isimli parçayı dolgu koşulunun ucunda yer alan arazi buluşma parçasını tıklayarak yerleştirelim (Stripping Pavement “Metric – Daylight” paletinde yer alır).



Stripping Pavement aşağıdaki gibi gözükecektir.



Stripping Pavement’ın parametrelerine göz atacak olursak;

“Stripping Depth” ile sıyırma kazısının derinliği belirlenir.

“Extend to Existing Ground” parametresi “No” yapılırsa, dolgunun arazi ile buluştuğu nokta ile sıyırma hattı aşağıdaki gibi birleştirilir.



“Extend to Existing Ground” parametresi “Yes” yapılırsa, arazi ile buluşma detayı aşağıdaki gibi olacaktır. “Fore Slope” ile belirlenen eğimle, dolgunun arazi ile buluştuğu nokta ile sıyırma hattının çakıştığı nokta hesaplanır ve bu nokta “Back Slope” ile belirlenen eğimle arazi ile buluşturulur.



Sağ taraf için de aynı tip kesit işlemlerini uygulayabilirsiniz. Yolunuz simetrik ise daha pratik bir yol öneriyim: Önce sağ tarafta yer alan parçaları silin, sonra sol taraftaki parçaları seçip sağ tuştaki tip kesitlere özel “Mirror” komutu ile, tip kesit aksını tıklayarak sağ tarafa aynalama yapın. Bu şekilde tip kesit tamamlanmış olacaktır.

Koridor özelliklerinde “Set All Targets” ile diğer arazi buluşma parçalarının yanı sıra “Stripping Pavement” için de hedef yüzeyi tanımlamak gerekiyor.



Örnek kesitlere bakacak olursak kazılarda sıyırma yapılmayacak, dolgularda yapılacaktır.




Sıyırma kazısının metrajını almak isterseniz, koridordan “Stripping” için arazi modeli oluşturun ve “Boundary” sekmesinde bu modele sınır tanımlayın.




Metrajı almak için “Yarma ve Dolgu” kriterini kullanın. EG için mevcut araziyi, DATUM için Stripping arazisini seçin.

Enkesitlerde Arazi Hatları Doğru Gözükmüyorsa

Civil 3D’de koridor nesnesinin datum ve top gibi link kodlarından elde edilen arazi modelleri enkesitlerde aşağıdaki gibi doğru gözükmeyebilir.



Sorunu gidermek için koridor özelliklerine girin ve Surfaces tab’inde “Overhang Correction” ayarını Datum için “Bottom Links”, Top için “Top Links” yapın.



Komuttan çıkınca sorun devam ederse koridoru Rebuild edin. Arazi hatları aşağıdaki gibi doğru çizilecektir.

Civil 3D 2009 Kurulumu ile İlgili Sorun

Civil 3D 2009 kurulumu sırasında Civil 3D seçeneği aşağıdaki gibi pasif gelebilir.



Eğer Autodesk DWF Viewer 6.5 veya daha önceki bir versiyonu bilgisayarınızda kurulu ise, bu Civil 3D kurulumunu engelleyecektir. Kurulumu yapabilmek için DWF Viewer’ı kaldırın. Sonra Civil 3D’yi kurabilirsiniz.

İstenilen Kottan Arazi Eğrisi Geçirme

Civil 3D’de arazi modeli üzerinde istediğiniz herhangi bir kottan eğri geçirebilirsiniz. Bunun için öncelikle arazi modeli stilinde “User Contours” seçeneğini görünür yapın.



Arazi modeli özelliklerinde Analysis tab’inde analiz tipi olarak User-defined contours seçeneğini seçin.



Ranges kısmında kaç farklı kottan eğri geçirmek istiyorsanız, adedini yazın ve Run analysis butonuna basın.



Range Details kımına girdiğiniz adet kadar satır gelecektir. Açıklama ve kot değerini istediğiniz gibi düzenleyin.



OK dediğinizde eğri gözükecektir.

Civil 3D İçin Birkaç Öneri

1. Mutlaka şablon dosya ile çizime başlayın. Türkiye için hazırladığımız “_TR Civil 3D_2009.dwt” isimli şablonu veya Civil 3D’nin metrik şablonlarından “_AutoCAD Civil 3D (Metric) NCS Extended” isimli şablonu kullanabilirsiniz.

2. Noktalarla çalışıyorsanız, noktaları, COGO noktalar olarak Civil 3D’ye import etmek yerine, arazi modelini direkt nokta dosyasından oluşturun. Bu şekilde daha hızlı çalışırsınız. Noktaları görüntülemeniz gerekiyorsa, bir sonraki bölüme göz atın.

3. Arazi modelini oluşturduktan sonra çizimi kaydedin. Yeni bir çizime başlayın ve arazi modelini “data shortcut” olarak getirin. Bu şekilde aktif çizimin boyutu oldukça düşecektir. “Data shortcut”lar tıpkı XREF’lerle çalışmak gibidir.

4. Altlık çizimi XREF olarak getirin. Bu şekilde çizimin boyutu düşecektir.

5. Enkesitleri ana model çiziminden ayrı bir çizimde oluşturun. Kesitleri oluşturmak için yeni bir çizime başlayın ve ana güzergahı “data shortcut” olarak, modelin olduğu çizimi de XREF olarak getirin. Bunun için “Civil 3D’de Kesitleri Ayrı Bir Çizimde Oluşturma” başlıklı yazımdan faydalanabilirsiniz. Bu şekilde hem kesitleriniz için farklı bir ölçek kullanabilirsiniz, hem de dinamik çalışmaya devam edersiniz.

6. Civil 3D nesnelerini sizi bilgilendirecek şekilde mantıklı isimler vererek isimlendirin.

7. Basit arazi modeli stilleri kullanın. Bu genel hızı arttıracak ve daha temiz ve kolay bir çalışma ekranı sağlayacaktır.

8. Herşeyi tek bir koridora koymayın. Mantıklı parçalara bölmeye çalışın. Frequency, yani sıklık ayarı için büyük değerler kullanın. Sadece ihtiyaç duyduğunuzda değerleri düşürerek sıklığın artmasını sağlayın.

Civil 3D’de Kesitleri Ayrı Bir Çizimde Oluşturma

Civil 3D’de kesitleri ayrı bir çizimde oluşturabilir, böylelikle ana çizimin yavaşlamasını engelleyebilirsiniz. Civil 3D’nin dinamik özelliği yine korunacak, ana çizimde yapılan değişiklikler kesitlerin olduğu çizime otomatik olarak yansıyacaktır. Kesitlerin çizimini oluştururken, koridor çizimini getirmek için “xref”, ilgili alignment’ı getirmek için “data shortcut” kullanılır.

Öncelikle koridor tasarımını yapın ve koridordan arazi modelini elde edin. Sonraki aşamalar kısaca şöyle: Ana çizimde yatay güzergahın data shortcut’ını oluşturma, ana çizimi yeni bir çizime xref olarak getirme ve yatay güzergahın referansını oluşturma.

Ana çizimde yatay güzergahın data shortcut’ını oluşturmak için Toolspace’de Prospector tab’inde Active Drawing View yerine Master View’ı seçin.



Listede “Data Shortcuts” gözükecektir. Data Shortcuts üzerinde sağ tuş yapıp “Set Working Folder” deyin. Set Working Folder ile çalışma klasörü tanımlanır.



Default olarak önerilen C:\Civil 3D Projects klasörünü seçip OK deyin. Data Shortcuts üzerinde tekrar sağ tuş yapıp bu defa “New Data Shortcuts Folder” deyin. Civil 3D bu klasör altında çalışmakta olduğunuz proje ile ilgili data shortcut bilgilerini tutacak.



“New Data Shortcut Folder” başlıklı diyalog kutusunda “Name” kısmında projenizin ismini girin. Bu aynı zamanda klasörün ismi olacaktır. “Use Project Template” seçeneğini check’leyin. Bu şekilde oluşacak olan klasör yapısı için Civil 3D’nin _Sample Project isimli şablonunu kullanabilirsiniz. OK butonuna basın.



Data shortscut için gerekli çalışma klasörü ve data shortcut klasörünü tanımlamış oldunuz.



Şimdi çizimde yer alan yatay güzergahın data shortcut’ını oluşturalım. Bu şekilde yatay güzergahı diğer çizimlerde referans olarak kullanabileceğiz. Data Shortcuts üzerinde sağ tuş yapıp “Create Data Shortcuts” deyin.



“Create Data Shortcuts” başlıklı diyalog kutusunda Alignments kısmında güzergahınızın ismini check’leyin ve OK deyin.



Data Shortcuts-Alignments altında güzergahın ismi gözükecektir. Ana çizimi kapatın.



Ana çizimi kesitlerin yer alacağı çizime xref olarak getirmek için File-New komutunu çalıştırıp kullandığınız şablon dosya (DWT) ile yeni bir çizim açın. Ana çizimi bu çizime xref olarak getirin. Çizimi kaydedin.

Yatay güzergahın referansını oluşturmak için Data Shortcuts-Alignments altında güzergahın ismi üzerinde sağ tuş yapıp “Create Reference” deyin (Not: Çizimi kaydetmemişseniz, Create Reference seçeneği aktif değildir).



“Create Alignment Reference” başlıklı diyalog kutusunda yatay güzergaha isterseniz farklı bir isim verebilir, farklı güzergah ve etiket stili seçebilirsiniz. OK dediğinizde referans oluşacaktır.





Bu çizimde referans güzergahı kullanarak kesit çizgilerini geçirip kesitleri çizdirebilirsiniz.

Çizim açıkken ana çizimde herhangi bir değişiklik yapıp kaydettiğinizde, ekranın sağ altında uyarı balonları gelecektir. Xref için “Reload”, data shortcut için “Synchronize” seçeneklerini tıklayarak değişiklikleri uygulayabilirsiniz.



Çizim kapalı iken ana çizimde değişklik yapılırsa, çizimi açtığınızda değişiklikler yapılmış olarak gelecektir.

AutoCAD Civil 3D 2009 Update 3

AutoCAD Civil 3D 2009 Update 3'ü sayfanın sağ üst tarafındaki link'ten indirebilirsiniz.

Mevcut Tip Kesit Parçasını Başka Bir Tip Kesit Parçası ile Değiştirme

Tip kesite yerleştirmiş olduğunuz bir tip kesit parçasının yerine başka bir tip kesit parçası kullanmanız gerekirse, mevcut parçayı silmek yerine, yenisi ile değiştirebilirsiniz. Bunun için öncelikle mevcut tip kesit parçasını seçin.



Araç paletinde istediğiniz tip kesit parçasının üzerinde sağ tuş yapıp “Apply Tool Properties to Subassembly” deyin.



Mevcut tip kesit parçasının belirlediğiniz tip kesit parçası ile değiştirildiğini göreceksiniz.


Parça yanlış tarafa gelmişse, seçili iken sağ tuş yapıp Subassembly Properties komutunu çalıştırın. Parameters sekmesinde Side ile hangi tarafta olacağını belirleyin.



Komutu sonlandırdığınızda tip kesit parçası doğru tarafta gelecektir.